Toen ik elf jaar geleden als docent bij de Juridische Hogeschool begon, zat er nauwelijks een student met een laptop in de les. Een student met een laptop was een zeldzaamheid. Nu elf jaar later is het anders: de meeste studenten hebben in het hoorcollege hun laptop bij zich. Als je geen laptop in de les bij je hebt, val je op. De vraag is echter: is dit wel zo’n goede ontwikkeling?
Om die vraag te beantwoorden heb ik enkele artikelen geraadpleegd. De vindplaatsen van die artikelen staan onder aan deze blog. Wat blijkt uit de onderzoeken die aan de basis liggen van die artikelen? Als eerste zij overigens opgemerkt, dat het vooral Amerikaanse onderzoeken betreft. Ik ben nog geen Nederlands onderzoek tegengekomen. Mocht er zo’n onderzoek zijn, dan houd ik me warm aanbevolen daar meer over te weten. Dat betekent dat ik voor deze blog gemakshalve ervan ben uitgegaan, dat de Amerikaanse student zich hetzelfde gedraagt als de Nederlandse student.
Wat blijkt! De student met de laptop kan nagenoeg letterlijk de tekst van het hoorcollege invoeren op zijn laptop. Hij heeft letterlijk de hele tekst van het college “door zijn handen laten gaan”. De student die handgeschreven aantekeningen heeft gemaakt, heeft niet meer de beschikking over de letterlijke tekst. Als aan studenten kort en ook na bijvoorbeeld een week gevraagd wordt wat er in het hoorcollege besproken is, dan blijken de studenten die alles letterlijk in de laptop hebben opgeschreven slechter te scoren dan de studenten met de handgeschreven aantekeningen. De studenten met de handgeschreven aantekeningen hebben feitelijk en conceptueel meer kennis van het hoorcollege. Het verschil tussen die twee groepen wordt met het verstrijken van de tijd, in het voordeel van de studenten met de handgeschreven tekst, groter. De studenten met de laptop kunnen zich uiteindelijk minder van het hoorcollege herinneren.
Een tweede belangrijke conclusie is, dat het gedrag van de studenten met de laptop anders is dan het gedrag van de studenten met de handgeschreven aantekeningen. De student met de laptop wordt vaker afgeleid van zijn taak. Denk daarbij aan een mail die binnenkomt in de mailbox. Studenten zijn dan snel geneigd om “even” die mail te lezen. Of wanneer het college ‘even’ niet zo interessant is om dan toch ‘even’ een andere pagina te openen. De student die dan “even’ is afgeleid, heeft ongeveer 10 minuten nodig om weer in het verhaal te komen. Door die afleiding verliest de student dus al gauw 20 tot 25% van de informatie uit het college. Rekening houdend met het feit dat een hoorcollege toch al niet de meest effectieve wijze van kennisoverdracht is, betekent een afleiding van het hoorcollege toch al gauw dat je weinig van het college hebt opgestoken. Dat is anders bij de student die handgeschreven aantekeningen maakt. Die student loopt veel minder kans afgeleid te worden. Gecombineerd met het feit dat hij toch al beter de informatie van het college heeft onthouden en verwerkt, zou je toch al snel moeten constateren dat de laptop uit het hoorcollege geweerd zou moeten worden. In het belang van de student, toch?
Tips voor het zo effectief mogelijk volgen van het hoorcollege:
1. Als je toch graag zo letterlijk mogelijk aantekeningen wilt maken: vraag de docent voorafgaand aan het hoorcollege of je het college mag opnemen. Op ieder mobiele telefoon zit wel een opname mogelijkheid. Je kunt dan thuis het college nogmaals beluisteren.
2. Probeer gedurende het college datgene wat je hoort en waarvan je aantekeningen wilt maken zo goed mogelijk te parafraseren. Het in je eigen woorden weergegeven van wat je gehoord hebt, betekent al dat je de kennis opneemt en al aan het verwerken bent.
3. Als voorafgaand door de docent sheets ter beschikking gesteld zijn, is het makkelijk de inhoud van het hoorcollege naast de sheets in je eigen woorden weer te geven..
4. In het kader van de duurzaamheid is het aan te raden de aantekeningen bij de sheets op de laptop te maken. In dat geval heeft het zeker zin een laptop in het hoorcollege te gebruiken. Maar let wel: niet met het doel letterlijk de gesproken tekst in te typen, maar met het doel zuinig te zijn met het gebruik van papier.
Vindplaatsen:
a. In-class laptop use and its effects on student learning; Carrie B. Fried, Computers & Education 20 (2008) 906-914,
b. The pen is mightier than the keyoard: advantages of longhand over laptop note taking; Pam A Mueller and Daniel M. Oppenheimer, Psychological Science Online First, published on May 22, 2014,
c. The impact of laptop-free zones on student performance and attitudes in large lecture; Nancy M. Aguilar-Roca, Adrienne E. Williams, Diane K. O’Dowd, Computers & Education 59 (2012) 1300-1308,
d. Laptop multitasking hinders classroom learning for both users and nearbu peers; Faria Sana, Tina Weston, Nicholas J. Cepeda, Computers & Education (2013) 24-31.
No Comments